Chắc hẳn nhiều người đã không còn xa lạ đối với đồng hồ vạn năng nhất là đối với những người hoạt động trong lĩnh vực điện, điện tử… Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều người đã từng nghe nói tới đồng hồ vạn năng nhưng không hiểu đồng hồ vạn năng là gì và chúng có công dụng gì. Để làm rõ điều này chúng ta hãy cùng đi tìm hiểu về đồng hồ vạn năng và công dụng của chúng ngay bây giờ nhé.
Nội dung chính
Đồng hồ vạn năng là gì?
Đồng hồ vạn năng là thiết bị điện tử có khả năng đo điện đa chức năng. Chúng được ứng dụng trong công việc đo và kiểm tra nhanh các thông số điện một chiều, xoay chiều. Các thông số mà đồng hồ vạn năng có thể đo được như: Cường độ dòng điện, điện áp, điện dung, tần số, điện trở, kiểm tra liên tục, đo kiểm tra diode… Ngoài ra còn có một số loại đồng hồ vạn năng có khả năng đo cả nhiệt độ. Đồng hồ vạn năng hiện nay có hai loại chính là đồng hồ vạn năng số và đồng hồ vạn năng kim.
Đồng hồ vạn năng thường được cấu tạo từ các linh kiện điện tử chủ động và sử dụng nguồn điện chủ yếu là pin. Các kết quả đo được hiển thị bằng giá trị số trên màn hình hay là chỉ số của kim đồng hồ tùy theo loại đồng hồ vạn năng. Việc lựa chọn các đơn vị đo, thang đo hay các vi chỉnh thường được thực hiện bằng các nút bấm hoặc công tắc nhiều nấc trên đồng hồ vạn năng. Ngoài ra ngày nay các đồng hồ vạn năng hiện đại còn có khả năng tự động chọn thang đo phù hợp.
Một số tên gọi của đồng hồ vạn năng
Trong lịch sử ra đời và phát triển của đồng hồ vạn năng trải qua nhiều giai đoạn khác nhau chúng được gọi bằng nhiều tên gọi khác nhau. Khi đi học tại các trường lớp, mỗi người lại gọi loại thiết bị này theo một tên gọi riêng biệt nhưng hầu hết các tên gọi này đều dùng được dùng để gọi loại thiết bị đo điện này.
Do đó, hãy lưu ý để sau này lõ có nghe nhiều tên gọi thì bạn vẫn có thể nhận biết được đó là thiết bị nào nhé, dưới đây là một số tên gọi thường được sử dụng nhất
1. Đồng hồ vạn năng
2. Đồng hồ đo điện
3. Đồng hồ đo điện đa năng
4. Đồng hồ đo điện vạn năng
5. Đồng hồ VOM (Volt-Ohm-Milliammeter) – hay được hiểu nôm na là dụng cụ có thể đo được cả điện áp (Volt) – điện trở (Ohm) – dòng điện (Miliammeter)
6. DMM (Digital Multimeter) – thiết bị đo đa chức năng
7. Đồng hồ đo điện áp
8. Đồng hồ đo điện tử
Phân loại đồng hồ vạn năng
Sau khi đã tìm hiểu về các tên gọi phổ biến của đồng hồ vạn năng, phần tiếp theo trong bài viết, Lidinco sẽ chia sẽ phân loại một số loại VOM hiện đang có mặt trên thị trường để bạn có được cái nhìn tổng quan về loại thiết bị này
Đồng hồ vạn năng cầm tay
Đồng hồ vạn năng điện tử (Digital): Đây được xem là loại VOM được sử dụng rộng rãi nhất trên thị trường hiện nay, với lượng mẫu mã vô cùng đa dạng. Chỉ nhìn sơ sơ trên thị trường bạn cũng thấy có đến hàng trăm thương hiệu cung cấp VOM rồi, nhưng khi chọn mua thiết bị để sử dụng hãy lưu ý chọn loại thiết bị tốt tốt một chút để dụng cho an toàn nhé
Đồng hồ vạn năng kim (Analog): Một thời là dòng VOM được sử dụng rộng rãi nhất cho đến khi VOM điện tử ra đời, với nhiều ưu điểm vượt trội về tốc độ đo cũng như tự động chọn dải đo, vạn năng kim không còn được ưa chuộng như trước. Tuy nhiên, đồng hồ kim luôn có chỗ đứng của mình nhất là với những người thợ lão làng hoặc những ứng dụng cần khả năng đáp ứng nhanh trong việc kiểm tra linh kiện
Đồng hồ vạn năng bỏ túi: Có thể là đồng hồ số hoặc kim, vậy tại sao lại chia nó thành một nhóm riêng? Vì loại thiết bị này có kích thước rất nhỏ gọn có thể dễ dàng bỏ vào túi áo hoặc quần, cực kỳ tiện dụng khi kiểm tra lưu động, nên việc xem xét đưa nó thành một nhóm riêng cũng khá hợp lý.
Đồng hồ vạn năng để bàn
Khác với dạng đồng hồ cầm tay, đồng hồ để bàn đúng với tên gọi của nó được đặt cố định ở trên bàn và sử dụng. Với kích thước khá to và nặng, bạn không thể vác đồng hồ này đi đây đó để sửa chữa được. Vị trí tốt nhất của nó thường được đặt cố định trên bàn làm việc, trong các phòng thí nghiệm hoặc khu vực sửa chữa của các trung tâm bảo hành, các trường nghề – cao đẳng – đại học
Nếu bạn không quá chắc chắn về việc chọn mua được đồng hồ vạn năng chất lượng, giá rẻ phù hợp cho công việc sửa chữa của mình. Hãy tham khảo thêm bài viết “hướng dẫn chọn mua đồng hồ vạn năng đúng cách”, chắc chắn bạn sẽ chọn được loại thiết bị phù hợp cho mình
Tìm hiểu về các chức năng của đồng hồ vạn năng
Đồng hồ vạn năng là một thiết bị không khó sử dụng, nếu bạn là người lần đầu tiếp xúc với thiết bị này, bạn có thể tham khảo cách sử dụng những chức năng cơ bản ở bài viết “hướng dẫn CHI TIẾT cách sử dụng đồng hồ vạn năng
Chắc hẳn sau khi đọc bài viết trên, bạn đã biết được các chức năng cơ bản cần có một VOM bao gồm những gì rồi phải không? Để tiện theo dõi, Lidinco sẽ liệt kê những chức năng cơ bản của đồng hồ đo đa năng ngay bên dưới, đây là những chức năng cơ bản cần có nhất của bất cứ chiếc đồng hồ đo điện nào kể cả là đồng hồ điện tử, đồng hồ kim hay dạng để bàn
1. Đo điện áp một chiều (DCV)
2. Đo điện áp xoay chiều (ACV)
3. Đo dòng điện một chiều (DCA)
4. Đo dòng điện xoay chiều (ACA)
5. Đo điện trở (Ω)
6. Đo thông mạch
Trên đây là (6) chức năng cơ bản nhất mà hầu như khi mua bất kỳ chiếc đồng hồ vạn năng nào từ “giá rẻ” cho đến “cao cấp” hầu như đều có. Tiếp đến, Lidinco sẽ giới thiệu cho các bạn các chức năng độc đáo khác của VOM được tích hợp để hỗ trợ tốt hơn cho quá trình làm việc. Hầu hết, các chức năng độc đáo này thường được tích hợp ở các đồng hồ số (digital) đó cũng là một phần lý do mà ngày nay đồng hồ số được sử dụng rộng rãi hơn đồng hồ kim
Các tính năng độc đáo khác của VOM
Vậy tiếp theo đây, hãy khám phá các chức năng độc đáo ở các dòng đồng hồ vạn năng “xịn” ngày nay nhé. Lidinco sẽ giải thích sơ bộ về các tính năng này, nếu bạn cảm thấy tính năng nào hữu ích và phù hợp với nhu cầu làm việc của mình, có thể tìm đến loại đồng hồ có thông số này để mua sử dụng
– Tính năng điều chỉnh dải đo tự động: Không khó để quan sát trên nút điều chỉnh của các thiết bị giá thành rẻ hoặc đồng hồ kim, dải đo sẽ chia thành nhiều mức khác nhau. Muốn có độ chính xác cao nhất bạn phải chọn dải đo phù hợp với giá trị đo khiến độ chính xác không quá cao. Hầu hết các đồng hồ vạn năng chất lượng ngày nay đều được trang bị tính năng chỉnh dải tự động, chỉ cần chọn đúng chức năng đo đồng hồ sẽ tính toán và đưa về thang đo gần nhất giúp bạn. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn tăng độ chính xác
– Chức năng đo giá trị điện dung (C) của tụ điện: Đây cũng là một chức năng cơ bản của VOM, tuy giải đo tụ điện không rộng và tốc độ đo không nhanh như các máy đo LCR chuyên dụng nhưng đây cũng là một tính năng khá tốt và cần thiết cho việc sửa chữa các mạch cơ bản
– Chức năng đo độ tự cảm (L) của cuộn cảm: Đo độ tự cảm của (L) cũng là một tính năng bổ sung cho đồng hồ vạn năng giúp đo thông số của cuộn cảm, nó cũng giúp nâng cao độ hiệu quả của chiếc VOM nhưng chức năng này lại hơi nâng cao so với đo điện dung. Nên thường gặp hơn ở các sản phẩm có giá thành cao
– Kiểm tra hFE của Transistor: Một chức năng kiểm tra linh kiện khác của VOM đó chính là kiểm tra hFE (hệ số khuếch đại) của transistor, để sử dụng chức năng này chuyển chức năng đo của VOM về đo hFE và cắm các chân của Transistor vào các khe PNP – NPN trên đồng hồ và đọc giá trị đo trên màn hình
– Đo tần số dòng điện: Một số thiết bị yêu cầu tần số của dòng điện cấp vào nằm trong một khoảng xác định (khoảng 50 – 60Hz) tần số quá cao hoặc quá thấp có thể ảnh hưởng đến khả năng làm việc của thiết bị. Hầu hết các đồng hồ đo đa năng đều được trang bị tính năng này giúp kiểm tra điện tối ưu hơn
– Đo nhiệt độ: Một tính năng độc đáo khác của đồng hồ đo điện vạn năng thường được tích hợp với các dòng sản phẩm ngày nay có thể kể đến là đo nhiệt độ. Để biết một thiết bị, động cơ, hoặc linh kiện có hoạt động ổn định hay không, có một cách để kiểm tra đó là đo nhiệt độ xem nó có phù hợp với nhiệt độ vận hành thông thường hay không, chức năng đo nhiệt độ được tích hợp cũng là một ý tưởng khá hay cho việc kiểm tra sơ bộ này
b Một số đồng hồ giá rẻ thường bị hỏng khi bạn để nhầm thang đo AC để đo điện DC, việc này đã được khắc phục trên các thiết bị mới ngày nay nhờ tính năng bảo vệ này
– Tự động tắt màn hình: Thật sự không quá nhiều người để ý đến chức năng này nhưng bạn có đảm bảo mình luôn tắt thiết bị sau khi sử dụng xong hay không, hay thỉnh thoảng bạn quên tắt nó và nó sẽ hiển thị màn hình cho đến khi hết pin? Tính năng tự động tắt sau một khoảng thời gian không hoạt động là một sự bổ sung khá hợp lý cho hầu hết các thiết bị điện ngày nay không chỉ riêng VOM
– NVC: Hay còn gọi là chức năng cảm ứng điện không tiếp xúc, giúp bạn nhận biết một thiết bị đang có điện hay không hoặc ổ điện có điện hay không và báo độ mạnh hoặc yếu của tín hiệu điện lên bề mặt đồng hồ. Chức năng này hoạt động tương tự như một bút thử điện không tiếp xúc
– Chức năng chống cắm nhầm điện: Bên trong các đồng hồ có chức năng này thường được trang bị một cầu chì, khi bạn để nhầm thang đo điện trở và cắm vào điện lưới thì chỉ có cầu chì bị hỏng bạn chỉ cần thay loại cầu chì tương đương vào là có thể sử dụng được. Thay vì phải mua lại đồng hồ mới nếu không chức năng này
– Đèn nền: Bạn sẽ không cảm nhận rõ ràng sự quan trọng của chức năng này nếu làm việc trong môi trường bình thường. Còn ở các môi trường ánh sáng yếu như kiểm tra trong xưởng hoặc trong những hẻm, hốc không có đèn nền thì gần như bó tay trong việc đọc thông số
– Chức năng kháng nước và bụi bẩn: khi việc kiểm tra, sửa chữa luôn đòi hỏi hoạt động trong môi trường khắc nghiệt (ẩm ướt hoặc nhiều bụi) các tính năng kháng nước và bụi đặc biệt cần thiết để bảo vệ cách linh kiện bên trong
Trên đây là một số chức năng cơ bản mà một thiết bị đồng hồ vạn năng điện tử có thể ứng dụng được. Chỉ cần sở hữu một vật dụng cầm tay đơn giản như thế này, bạn có thể thay thế cho rất nhiều những thiết bị đo lường riêng lẻ khác nhau. Điều này giúp bạn tiết kiệm được chi phí, đồng thời đem lại sự tiện dụng và hợp lý trong công tác kiểm tra điện – điện tử một cách an toàn.
Một số ứng dụng thực tế của đồng hồ vạn năng
Kiểm tra pin
Ứng dụng đơn giản nhất và thường xuyên nhất của đồng hồ vạn năng chính là kiểm tra pin. Để thực hiện phép kiểm tra này ta sẽ sử dụng chức năng đo điện áp một chiều của đồng hồ đo. Kiểm tra pin giúp bạn xác định được dung lượng còn lại của viên phin hoặc nhanh chóng biết được thiết bị bạn đang sửa chữa bị hỏng ở phần cứng hay đơn giản là hết pin nên không hoạt động được
Kiểm tra mạch điện có bị hỏng ở đâu hay không
Đo thông mạch là một chức năng vô cùng hữu ích trong việc kiểm tra các dây dẫn dài hoặc các mạch điện ẩn trong tường, nó giúp kiểm tra dây dẫn có bị đứt hoặc hỏng ở đâu hay không. Bằng cách chập que đo vào hai đầu của dây dẫn cần kiểm tra nếu đồng hồ phát ra tiếng “bíp” có nghĩa dây dẫn không đứt -> nếu thiết bị không lên chứng tỏ nó đang hỏng ở một khu vực khác
Kiểm tra linh kiện có bị hỏng hoặc cháy hay không
Một loạt các chức năng đo và kiểm tra linh kiện đến từ vạn năng sẽ giúp bạn nhanh chóng kiểm tra xem các linh kiện này còn sử dụng được hay không, ứng dụng này đặc biệt hữu ích khi sửa chữa hoặc kiểm tra nhanh trên các bảng mạch bị hỏng
Kiểm tra đầu ra của các bộ nguồn điện
Các máy móc hoặc thiết bị điện đều cần được cung cấp một giá trị điện áp và dòng điện riêng biệt để hoạt động, nếu không có các tấm nhãn hoặc ghi chú thì làm sao biết được nguồn điện đó cấp một đầu ra là bao nhiêu để ta có thể sử dụng đúng cho loại thiết bị đang cần. Để giải quyết vấn đề này, bạn chỉ cần có một chiếc VOM chuyển chức năng về đo điện áp và kết nối với hai đầu nguồn điện để đọc thông số
Sửa chữa thiết bị điện tử
Với bộ chức năng đa dạng của mình như đo điện áp, dòng điện, đo các loại linh kiện, đo thông mạch… đồng hồ vạn năng là trợ thủ đắc lực và gần như không thể thiếu của các thợ sửa chữa điện vì chỉ với một thiết bị nhỏ gọn mà bạn có thể “bắt mạch” được hầu hết các lỗi có thể xảy ra ở các thiết bị điện
Trên đây là những thông tin liên quan đến đồng hồ vạn năng do thegioidienco.vn đã tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Hy vọng rằng với những chia sẻ trên đây bạn sẽ có thêm những kiến thức thật thú vị, và đừng quên theo dõi bài viết của chúng tôi để cập nhật những tin tức mới nhất bạn nhé!
